یادداشت امروز من در زورنامه‌ی شرق پیرامون خط لوله‌ی اتیلن غرب است که با هم بخوانیم.
متن را از روی سایت روزنامه شرق هم می‌توان دید:
=========================
اولین جرقه احداث خط لوله اتیلن غرب در آبان ١٣٨١ زده شد؛ آنجا که هیأت وزیران مقرر کرد یک خط لوله اتیلن در غرب کشور به منظور خوراک‌رسانی به چندین مجتمع پتروشیمی «با هزینه دولت» اجرا شود.
این مصوبه به «جبران عقب‌ماندگی‌های مناطق کمتر توسعه‌یافته کشور» از طریق احداث واحدهای پتروشیمی در استان‌های کهگیلویه و بویراحمد، چهارمحال و بختیاری، لرستان، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی اشاره دارد.
برنامه این بود که این پتروشیمی‌ها با سرمایه بخش خصوصی احداث شود و خط لوله انتقال اتیلن غرب با هدف خوراک‌رسانی کشیده شود.
سه سال بعد، تعداد این واحدهای پتروشیمی به ١٠ واحد رسید که البته قبل از آن با توجه به مصوبه سفر مقام معظم رهبری، واحد پتروشیمی همدان نیز به جمع مجتمع‌ها اضافه و جمعا به ١١ واحد رسید.
در سال ١٣٨٧ و در دور دوم سفرهای استانی دولت قبل به آذربایجان‌شرقی، مقرر شد اتیلن مورد نیاز مجتمع تبریز نیز از محل مازاد ظرفیت خط لوله اتیلن غرب تأمین شود و بعد از آن شرکت پتروشیمی تبریز قبول کرد اجرای قطعه میاندوآب به تبریز را با هزینه خود به انجام برساند.
این طرح، از منظر شرایط منطقه‌ای و جغرافیایی، چه‌بسا دشوارترین پروژه انتقال خط لوله‌ای است که در سه فاز اجرا می‌شود و خط لوله مسیری دوهزارو ٧٠٠ کیلومتری از عسلویه تا تبریز را طی می‌کند.
فاز اول آن از مبدأ عسلویه تا مجتمع پلیمر کرمانشاه (و انشعاب اهواز تا ماهشهر) در سال ١٣٩١ به بهره‌برداری رسید. فاز دوم آن از کرمانشاه تا پتروشیمی مهاباد در سال جاری به بهره‌برداری خواهد رسید. فاز سوم نیز به شکل انشعاب منطقه دنا، سنندج، همدان و میاندوآب تا تبریز تعریف شده است.
هم‌اکنون با دریافت اتیلن از این خط لوله، شرکت‌های پلیمر کرمانشاه و پتروشیمی لرستان در حال تولید یا تولید آزمایشی هستند و طرح‌های پلی‌اتیلن مهاباد و کردستان نیز با دریافت اتیلن از این طریق، در سال جاری به بهره‌برداری خواهند رسید.
صنعت پتروشیمی را در واقع یکی از پایه‌های استوار اقتصاد غیرنفتی می‌دانند و نقش پیشران آن بر کسی پوشیده نیست. هم‌اکنون صنایع و تجارت‌های زیادی در کشور، از طیف گسترده محصولات پتروشیمی استفاده می‌کنند.
این محصولات چه از نظر مواد اولیه و چه از نظر تجارت محصولات، نقش مهمی در بدنه اقتصاد کشور ایفا می‌کند. به همین خاطر توسعه صنعت پتروشیمی همواره یکی از اولویت‌های اساسی صنعت نفت (و کشور) به شمار می‌رفته است.
اساسا اهداف مترتب بر اتیلن غرب را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد: اهداف کلان اقتصادی و اهداف خاص صنعت نفت. در دسته اول باید به رونق اقتصادی و اشتغال و کاهش عقب‌ماندگی‌های استان‌های غربی، دسترسی سریع‌تر و آسان‌تر به بازارهای منطقه‌ای و محلی، توزیع رشد صنعتی و اقتصادی در پهنه کشور اشاره کرد.
اما در داخل صنعت نفت می‌توان به توسعه صنایع پایین‌دستی و صادرات محصولات پتروشیمی و محصولات پایین‌دستی توجه داشت که در نهایت به معنای ایجاد ارزش افزوده در این صنعت (و اقتصاد) است. ارتقای فنا‌وری در بخش نفت و پتروشیمی، رشد و توسعه صنایع تکمیلی و پایین‌دستی پتروشیمی (با توجه به رشد مداوم بازارهای مصرف) و کسب تجربه در اجرای مگاپروژه‌های نفتی از این جمله است.
گفتنی است اتیلن غرب بزرگ‌ترین خط لوله انتقال اتیلن در جهان است. چنان‌که ذکر شد، تعدادی از طرح‌های توسعه‌ای پتروشیمی، وابسته به این خط لوله هستند؛ بدین شکل که تعداد سه طرح در قالب «تغذیه‌کننده اتیلن به خط» و تعداد ١٢ طرح در قالب «دریافت‌کننده اتیلن از خط» تعریف شده است. طبق آخرین برآوردها، کل پروژه (شامل سه فاز) بالای ٨١ درصد پیشرفت دارد؛ بدین شکل که از سه فاز این طرح، فازهای اول و دوم آن به بهره‌برداری رسیده، ولی فاز سوم آن پیشرفت خوبی ندارد.
به نظر می‌رسد دو دلیل در این زمینه نقش دارند:
دلیل اول همانا ازدست‌رفتن منابع تأمین مالی شرکت ملی صنایع پتروشیمی، به دلیل واگذاری کلیه مجتمع‌های متعلق به این شرکت به بخش خصوصی است
و دلیل دوم هم فعال‌نبودن اجرای طرح‌های پتروشیمی متعلق به بخش خصوصی واقع در «شاخه دنا» خط لوله اتیلن غرب و پتروشیمی ابن‌سینای همدان است.
در کنار اینها باید به چند دلیل عمده دیگر در تأخیر بهره‌برداری کامل از پروژه نیز اشاره کرد؛
مثل بطئی‌بودن اجرای مجتمع‌های پتروشیمی واقع در مسیر خط لوله (طبق برنامه زمان‌بندی اولیه توسط بخش خصوصی) که به مشکل کمبود نقدینگی مرتبط است.
همچنین تأمین‌نشدن به‌موقع منابع مالی مورد نیاز طرح (متناسب با برنامه زمانی پروژه)
و طولانی‌شدن تحصیل اراضی و وجود معارضان فراوان ازجمله اشخاص حقیقی و حقوقی، سازمان میراث فرهنگی، محیط زیست، منابع طبیعی و… نیز از دیگر دلایل است.
از سوی دیگر دشواری تأمین تجهیزات به دلیل تحریم‌ها و تغییرات مکرر طراحی خط به دلیل تغییر در مصوبات هیأت وزیران (یعنی اضافه‌شدن مکرر تعداد پتروشیمی‌های واقع در مسیر خط) و نهایتا تأمین‌نشدن به‌موقع خوراک اتان به خاطر اجرای پروژه‌های پالایشگاهی فاز ١٢ و ١۵ و ١۶ و ١٧ و ١٨ پارس جنوبی نیز از دیگر دلایل به شمار می‌رود.