ایسنا گزارش خیلی خوبی در پاسخ به این سؤال از زبان صاحبان نشر ارائه کرده است که خلاصه‌اش را در ذیل با هم بخوانیم:
اما قبل از آن جالب است که چکیده‌ای از عکس‌العمل ناشرها را در قبال شرایط موجود بدانیم.
این واکنش‌ها عبارتند از:
– شرایط دشوار فعلی باعث می‌شود حرفه‌ای‌تر بشویم.
– کتاب‌ها را جیره‌بندی کرد و با ترکیبی از کتاب‌های چاپ اول و تجدید چاپی با شرایط کنار آمد.
– ریسک چاپ کتاب‌های متوسط را نمی‌پذیریم.
– نمی‌دانیم چطور می‌شود اوضاع را کنترل کرد.
– راهی جز کوچک و کوچک‌تر شدن نداریم.
– کتاب جدید نمی‌پذیریم.
====================
محمدعلی جعفریه – مدیر نشر ثالث – گفته که «شرایط دشوار نشر؛ ما را حرفه‌ای‌تر می‌کند»
به گفته‌ی او وقتی یک مؤسسه سال‌ها کار می‌کند، باید بتواند در این شرایط هم کار خودش را ادامه دهد و یک مدیریت میدانی را اجرا کند.
او درباره‌ی وضعیت امروز نشر ایران عنوان کرد: این شرایط نشر ما را به صورت حرفه‌یی‌تر جلو می‌برد و خروجی‌اش برای نشر ایران بهتر است، چون در این شرایط هر کتابی چاپ نمی‌شود و باید نویسنده، ویراستار و مترجم بهتر کار کنند.
از آن‌جا هم که قیمت کتاب بیش‌تر و کتاب گران است، انتظار مردم بالاتر رفته است و این انتظار در آن‌ها وجود دارد که کتابی را که می‌خرند، کیفیت بالاتری داشته باشد.
جعفریه معتقد است که این شرایط سبب می‌شود کتاب با کالاهای دیگر رقابت و موفق عمل کند، اما نقش دولت هم مهم است؛ چرا که رئیس‌جمهور وعده داده که مالیات این صنف مدت 6 ماه تعلیق شود اما مامورین مالیاتی مطالبه‌ی مالیات دارند.
مدیر نشر ثالث از مشکل کاغذ هم گلایه‌مند است. از نظر او ورود کاغذ درست مدیریت نمی‌شود، چون واردات آن دست بخش خصوصی است. این سوءمدیریت باعث شده که قیمت کاغذ در بازار چندگانه باشد.
یعنی از یک طرف ناشر می‌خواهد قیمت کاغذ ثابت باشد تا بتواند کتاب خود را قیمت‌گذاری کند ولی به خاطر شرایط فعلیمجبور است دست نگه دارد و کتاب چاپ نمی‌کند تا قیمت مشخص شود.
او درباره‌ی شرایط نشر خود نیز اظهار کرد: اکنون در نشر ما تمام کارکنان با تمام قوا کار می‌کنند. اما به هر حال تعداد چاپ کتاب‌ها کم‌تر شده است. ولی ما به کار کردن ادامه می‌دهیم تا شرایط بهتر شود، چون فکر می‌کنیم این شرایط می‌گذرد.
اما آقای محمد واشویی – مدیر نشر ماهی – از مشکل کمبود نقدنگی نزد ناشران کوچک می‌گوید؛ چرا که کار این دسته از ناشرین اساسا روی تولید انبوه نبوده است.
واشویی در توضیح این مطلب به وضعیت انتشاراتی تحت مدیریت خودش اشاره کرده و می‌گوید: «همواره در سال تعداد عناوین زیادی نداشتیم و عناوین ما بین 25 تا 30 کتاب در سال بود تا بتوانیم با دقت و کیفیت بالا، این آثار را منتشر کنیم.
بنابراین در شرایط مشکل هم می‌توانیم کار را ادامه دهیم.
اما اگر قبلا می‌توانستیم با ایکس ریال 20 کتاب منتشر کنیم، الآن با همان پول می‌توانیم یک‌سوم کتاب منتشر کنیم. ولی شاید با کمی برنامه‌ریزی بتوان شرایط را درست کرد»
این ناشر تأکید کرد: اکنون باید کتاب‌ها را جیره‌بندی کرد و با ترکیبی از کتاب‌های چاپ اول و تجدید چاپی با شرایط کنار آمد. ولی شرایط کنونی فقط برای نشر نیست و همه‌ی صنف‌ها با آن مواجه‌اند.
رضا رخشانی – مدیر نشر جیحون – نیز درباره‌ی عملکرد نشر خود در شرایط این روزهای نشر گفت: در این شرایط کار ما بسیار محدود شده است و ریسک چاپ کتاب‌های متوسط را نمی‌پذیریم.
به گفته‌ی رخشانی، این به دلیل گرانی کاغذ و مشکلاتی است که در تسویه‌حساب با کتاب‌فروشی‌ها داریم. همچنین تعرفه لیتوگرافی و چاپ هم گران شده است و این شرایط سبب شده تا کار ما محدود شود. یعنی ریسک چاپ کتاب‌هایی که احتمال فروش متوسط داشته را باشند، نمی‌پذیریم.
اگر در گذشته کتابی که از نظر ما نمره 15 داشت، منتشر می‌کردیم، الآن کتابی با نمره 18 منتشر می‌کنیم……
او در پیش‌بینی شرایط آینده بازار نشر، گفت: چیزی که واضح است، این است که تلاطم‌های اقتصادی افت بازار کتاب را در پی دارد. اما به تعطیلی این بازار نمی‌انجامد، ولی قیمت کتاب بالا می‌رود و یک جایی با ثابت شدن قیمت‌ها، شرایط بهتر می‌شود.
از نظر رخشانی، کسانی که به کتاب نیاز داشته باشند، این محصول را در هر شرایط در سبد خرید خود می‌گذارند.
یوسف علیخانی – مدیر نشر آموت – درباره وضعیت نشر ضمن بیان این‌که در شرایط فعلی نمی‌داند چگونه باید اوضاع را کنترل کرد، اظهار داشت:
«چند وقت پیش ناشران جمع شدند و به دنبال یک نتیجه کلی برای حل مشکل بودند، اما تنها به راهکارهای زودگذر رسیدند»
او افزود: یکی از راهکارها این بود که دیگر به مترجمان حق‌التحریر داده نشود. سال‌ها صحبت این بود که چرا به مترجمان حق‌التحریر داده می‌شود، هیچ‌جا این‌طور نیست و مترجم فقط باید حق‌الزحمه اندکی بگیرد. همچنین این بحث مطرح شد که ناشران به نویسندگان کتاب اولی حق‌التحریر ندهند، اما این بحث‌ها راهکارهای بنیادینی نیستند و تنها زودگذرند و ساده‌انگارانه.
علیخانی به بحث گرانی کاغذ اشاره کرد و گفت: من با کاغذی که در اختیار داشتم، تنها توانستم سه یا چهار کتاب تازه منتشر کنم و بعد برای مهار شرایط سراغ تجدید چاپ کتاب‌ها رفتم، چون این کتاب‌ها هزینه آماده‌سازی نیاز ندارند. اما این راه حل هم راهکار درستی نیست.
این ناشر افزود: با وجود این‌که این اواخر کاغذ ارزان شده، باز هم بحران کاغذ پا‌برجاست. سال گذشته آخرین فاکتور خرید کاغذ من حدود 30 هزار تومان بود. این میزان به 120هزار تومان هم رسید، اما حالا هم که پایین آمده، به 65 هزار تومان رسیده است.
وی در کنار این افزایش قیمت، به موضوع افزایش هزینه‌های سایر فعالیت‌های مرتبط با نشر مانند هزینه‌های چاپخانه، لیتوگرافی و حروف‌چینی و ویراستاری و نمونه‌خوانی اشاره کرد.
مدیر نشر آموت درباره آمار کتاب‌هایی که به نسبت امسال در سال گذشته منتشر کرده است، گفت: امسال چاپ کتاب‌ها مسلماً پایین آمده است. اما تنها تعداد کتاب‌ها مطرح نیست، زیرا سال گذشته تیراژ کتاب‌های ما 1650 تا بود، ولی الآن همه کتاب‌ها را 1100 تا منتشر می‌کنیم و این آخری‌ها حتا 1000 عنوان منتشر کردیم که با پرتی‌ها کم‌تر هم می‌شود.
عبدالغفار طهوری – مدیر انتشارات طهوری – هم با اشاره به سختی کار برای نشر‌های کوچک همچون نشر خود، گفت:که چاره‌ای جز تسلیم‌شده ندارد.
طهوری ادامه داد: سال گذشته تا این موقع سال 20 کتاب منتشر کرده بودیم، اما امسال تنها سه کتاب چاپ کرده‌ایم و ناشر کوچکی مثل ما چیزی ندارد که بتواند با آن این وضع را از سر بگذراند. ما کالای دیگری نداریم که با آن بحران را حل کنیم
او در مورد مشکلات نشر تحت مدیریت‌اش گفت: امسال با مشکلات زیادی روبه‌رو هستیم و یک کارمند خودمان را کم کردیم، چون نمی‌توانستیم سر ماه از پس حقوق ها بربیاییم، زیرا نشر بزرگی نیستیم که بتوانیم این ضرر را با چیز دیگری جبران کنیم و راهی جز هر روز کوچک و کوچک‌تر شدن نداریم.
پونه ندایی – مدیر نشر امرود – نیز درباره راهکارهای نشرش برای فعالیت در شرایط کنونی بازار نشر گفت: نشر آثار؛ خصوصا آثار فرهنگی؛ از آن‌جا که مخاطبان خاص دارد، همواره دشوار بوده و در شرایط معمول و عادی، صرفاً ا استقامت و پایداری بوده که امورات این حوزه از نشر جلو می‌رفته.
ندایی می‌افزاید: اکنون به دلیل گرانی کاغذ و درواقع نوسانی که کاغذ با آن روبه‌روست، ما نمی‌توانیم برنامه‌ریزی درازمدتی داشته باشیم و کار ما از سوی دیگر وابسته به مجوزی است که از سوی وزارت ارشاد برای کتاب‌ها دریافت می‌کنیم و نمی‌دانیم وقتی مجوز کتاب می‌آید، کاغذ ارزان است یا گران.
او ادامه داد: چاره‌ای جز کاهش هزینه‌ها نداریم؛ برخی از قراردادها را پس فرستاده‌ایم و از نویسندگان به دلیل چاپ نکردن آثارشان عذرخواهی کرده‌ایم و با برخی هم توافق کرده‌ایم که کتاب‌های‌شان را با تأخیر چاپ کنیم. کتاب جدید هم نمی‌پذیریم، چون باید به تعهدات پیشین‌مان عمل کنیم.
ندایی معتقد است که در شرایط کنونی راهکارهایی وجود دارد که نشر امرود به آن‌ها متوسل شده است؛ مانند آن‌که تلاش کنند که چگونه و با «چه چاپی» آثار را با «قیمت کم‌تری» منتشر سازند و یا این‌که از هزینه‌های دفتری و اداری خود بکاهند
ندایی گفت: من همچنین کاری جنبی را شروع کرده‌ام که هزینه نشر از طریق آن تأمین شود و الآن در شرایط فشار و سختی قرار دارم که تلاش می‌کنم از راه شغل دیگری هزینه‌های نشر را تأمین کنم.
این ناشر از عدو وصول مطالبات خود از معاونت فرهنگی هم اشاره کرد. ظاهراً آن‌ها کتاب‌هایی را از خریده‌اند، اما هنوز پولی پرداخت نکرده‌اند.
مدیر نشر امرود درباره کاهش آمار کتاب‌هایش در سال جاری گفت: ما در نمایشگاه کتاب 12 کتاب چاپ کردیم که البته نمایشگاه مطرح نیست و بعد از آن فقط یک کتاب آموزشی آن هم با تیراژی نصف همیشه منتشر کردیم.
این در حالی است که نشر امرود هر سال به طور متوسط 20 کتاب چاپ می‌کند و امسال حتا کتاب‌های رسول یونان مثل «چه کسی مرا عاشق کرد» را که چاپ آن در بازار تمام شده است، تجدید چاپ نکرده‌ایم. با این‌که کتاب‌های او پرفروش است، اما اکنون باید سه برابر قیمت پیش را پشت کتاب بزنیم و کسی نمی‌تواند با این قیمت کتاب بخرد.
ندایی خاطرنشان کرد: چند روز است قیمت کاغذ پایین آمده، اما بحران‌های ماه‌های قبل آن‌قدر به ما فشار آورده است که پولی نداریم الآن کاغذ بخریم و فکر می‌کنم کسانی که کاغذ را به امید گران شدن آن احتکار کردند، ضربه‌ی بزرگی به بازار نشر زده‌اند.