یکی از سوالاتی که همواره در تحلیلهای انرژی بدان پرداخته میشود این است که اقتصاد جهانی تا چه میزان از افزایش قیمتهای نفت متاثر میشود؟ و آیا اصلا میتوان این افزایش را حایز هیچگونه تاثیری در رشد اقتصاد جهانی تلقی کرد یا خیر؟
اساسا شواهدی در دست نیست که به واسطه افزایش قیمت نفت، روند رشد اقتصادی جهان تحت تاثیر منفی قرار گرفته باشد تا حتی اینکه شواهد فعلی کاملا بر عکس این وضعیت را نشان میدهد. البته تنها در دو حالت میتوان این تاثیر منفی را مورد تایید قرار داد.
اول وقوع یک رشد شدید قیمتهای نفت به مرز بالای یکصد دلار (بر حسب قیمتهای جاری) و دوم اینکه یک رکود وحشتناک بر اقتصاد جهانی تحمیل شود.
اما مسلما هیچ کدام از پدیدههای بالا، وقوع نیافته یا مستنداتی برای وقوع آنها در دست نیست. به عبارت دیگر بی توجهی کشورهای مصرفکننده درخصوص روی آوردن به انرژیهای آلترناتیو یا انرژیهای تجدیدپذیر یا مباحثی چون صرفهجویی در انرژی و ذخیرهسازی را نباید به گردن قیمتهای بالای نفت انداخت. اکنون باید این سوال را مطرح کرد که چرا در مقاطع پایین بودن قیمت نفت (که از نظر وقفههای زمانی مسلما حجم عمدهای از تاریخ صنعت نفت در اختیار دوران قیمتهای پایین نفت است) این کشورها هیچگونه اعتنایی به سطوح قیمتها نداشته و فقط در هنگامی که قیمتها رو به افزایش میروند این جار و جنجالها به راه میافتد. البته این اظهارنظرها همواره از پشتیبانی نظری و عملی موسساتی چون بانک جهانی و صندوق بینالمللی پول و آژانس بینالمللی انرژی هم برخوردار بوده است.
برای مثال صندوق بینالمللی پول اعلام کرده که استمرار مداوم افزایش قیمتهای نفت به میزان 15 دلار، معادل یک کاهش 7/0 درصدی در سطح تولید ناخالص داخلی اقتصاد جهانی برای سال اول خواهد بود.
لازم به ذکر است که کارشناسان غربی هنوز درخصوص تبعات یادشده به اجماع کامل دست نیافتهاند. برخی تحلیلگران بر این باورند که افزایش ارزش ارزهای خارجی در برابر دلار میتواند تاثیرات بالا بودن قیمت نفت را بر اقتصاد آن کشورها تعدیل کند.
اما در هر حال افزایش قیمت نفت میتواند عاملی در جهت افزایش سرمایهگذاریها در برخی کشورها باشد که به نوبه خود در مقایسه با حالتی که این افزایش قیمت صرفا به واسطه کاهش عرضه نفت حاصل آمده، حایز اثرات مخرب کمتری است