اسم کتاب: کاربست تفکر انتقادی در رسانههای نوین» نویسنده: لوییس وان انتشارات: آکسفورد ترجمه: دکتر محمدرضا رسولی و دکتر پویا نعمتاللهی انتشارات سیمای شرق
نویسنده کتاب آقای «لوییس وان» یک فیلسوف اسکولار است و کتابهای متعددی در حوزههای گوناگون فلسفه تحلیلی نوشته است. یشتر کتابهای او از جمله کتاب حاضر از سوی انتشارات آکسفورد منتشر شده که نشان از اعتبار آکادمیک آثار اوست.
منظور از «تفکر انتقادی» در این کتاب، اشاره به توانایی تمایز و تمییز سوگیری و عدمسوگیری در استدلال و تمایل به بیان حقیقت از روی «واقعیتها» بر اساس مدارک و شواهد است.
از این حیث معمولاً تفکر انتقادی به نوعی تفکر عَقلانی/عُقلائی است که فرد بهموجب آن، مباحث را به دقت تجزیهوتحلیل کرده، شواهد و مدارک معتبر را جستوجو نموده و بر اساس آنها به نتیجهی نهایی درست و معقول میرسد.
بدین اعتبار، دو عنصر در تفکر انتقادی مهم است. عنصر اول شامل آمادگیها، نگرشها، خصوصیتهای ذهنی و صفات شخصی است و عنصر دوم نیز مشتمل بر مهارتهای لازم برای درک درست و ارزشگذاری/ارزشیابی است که خود وابسته به تحلیلگری، استدلال، تبیین، ارزیابی و تفسیر است.
کتاب ورود به مبحث ارتباطات را مبتنی بر رسانههای نوین (مدرن) قرار داده و لذا گسترش نگاه انتقادی در سطح فردی و گروهی دستمایهی شیوههای انتخاب متن قرار میگیرد.
جایگاه کتاب بیش از آنکه به طور مستقیم مسالهی ارتباطات را در جهان مدرنِ رسانهایشده مورد توجه قرار دهد، بازتاب اثر رسانه را در متن جامعه مورد توجه قرار میدهد از این رو کتاب به حوزه های علم ارتباطات توجه ویژه دارد و نه خود ارتباطات.
با این نگاه طبعاً حضور و بروز و کنش رسانههای مدرن به فضای مجازی ربط پیدا میکند.
کتاب از این دریچه فضای مجازی را عرصهی تام کار رسانهای قلمداد میکند؛ آنجا که فیکنیوزها به مثابهی آسیب امروزین عرصهی ارتباطات محسوب میشود.
رسانههای اجتماعی خود منشا آسیبهای بسیاری به تفکر فردی و اجتماعی میشود؛ چنانچه نویسنده میگوید رسانهها قرار نیست از انسان نمونهای هوشمند و فرهیخته بسازد.
این نوع نگاه انتقادی به رسانه و ارتباطات در زایلشدن حقوق انسانی، تناظراتی با نگاه ادگار مورن فیلسوف جامعهشناس فرانسوی در مواجهه با موج ارتباطات تحمیقگر دارد؛ چرا که درستی و نادرستی محتوا در رسانههای مدرن به شدت اعتبار آنها را به ویژه در برابر نسل جوان بیمحتوا و به چالش میکشاند.
متدولوژی به کار رفته در کتاب به رغم نماد انتقادی در پارادایم فلسفی روش تفسیری حیات دارد. این بدان معنی است که کتاب درگیر نگاه تضاد در مفهوم مکتب انتقادی نبوده بلکه با تکیه بر استنتاج استقرایی و نگاه به بنیادهای معرفت فلسفی در جهان پسامدرن به توضیح و تبیین عناصر و روابط بین آنها پرداخته است.
مطالعهی کتاب حاضر میتواند برای دانشگاهیان، پژوهشگران و دانشجویان رشتههای علوم ارتباطات؛ جامعهشناسی؛ فلسفه و علاقهمندان مطالعات رسانه های نوین مفید واقع گردد.
این کتاب با 240 صفحه و قیمت 260 هزار تومان از سوی انتشارات محترم سیمای شرق منتشر شده است.