این ترم ترجمهی چند فصل از یک کتاب جدید به نام beyond new media (فراسوی رسانههای نوین) را در دست داشتم.
کتاب در باب مفهوم polymediation بود. این مفهوم چندان در ایران استفاده نشده و لذا تعبیر و یا ترجمهی دقیقی از آن در دست نیست.
من شخصاً برای درک مفهوم این عبارت، جستوجوهایی داشتم .
شاید در وهلهی اول بتوان معادل متناظر «چندواسطهای» را ذکر کرد. اما بهنظر میرسید که این معادل فارسی نمیتواند حق مطلب را ادا کند.
به بیان دیگر میبایستی قبل از ارائهی معادل فارسی، ابتدا معنای موردنظر نویسنده و خالق آن عبارت را درک کرد. بدین منظور جستوجویی در اینترنت صورت دادم تا بتوانم درک درستتری از معنای عبارت فوق را پیدا کنم.
خوشبختانه یکی از سنتهای علمی حسنه در غرب، سنت «تقریظهنویسی» است که در محافل علمی و آکادمیک آمریکا رواج بسیاری دارد. یکی از اساتید دانشگاه شمالشرقی ایلینویز به نام دکتر تونی آدامز به سنت تقریظیه، حاشیهای بر این کتاب نگاشته و طی آن مفهوم فوقالذکر را به زبانی ساده و شیوا شرح داده است.
حسب صلاحدید خودم آن متن را همراه با تخلیص و تلخیص ذیلاً به عنوان تعریف و تبیین عبارت POLYMEDIATION ذکر میکنم.
اگر معادل فارسی مناسبی برای این عبارت به ذهنتان رسید؛ حتما به من هم اطلاع بدهید.
در باب مفهوم polymediation
تقریظهای بر کتاب «فراسوی رسانههای نوین»
نوشتهی : دکتر تونی آدامز؛ دپارتمان ارتباطات و رسانه، دانشگاه شمالشرقی ایلینویز
این تقریظه را دارم در محیط word مینویسم. این نرمافزار بر روی لپتاپ من در دفترم در دانشگاه نصب شده است. همزمان از طریق اینرنت و یک کانال اینترنتی-ماهوارهای، موسیقی هم گوش میدهم.
ایمیل من باز است. صدای «دینگ» میآید. یک ایمیل برایم رسیده است. موبایل (تلفن هوشمند) من کنار ماوس قراردارد. توجهم به یکی از اخبار مهم CNN جلب میشود که از طریق یک نوتیفیکیشن در گوشهی مانیتور من اعلام حضور کرده است.
خبر فوت آنتونین اسکالا یکی از قضات عالیرتبهی دیوان عالی آمریکا است. چند لجظه بعد همسرم یک پیامک برایم ارسال میکند که همین خبر فوت مرحوم اسکالا است. این پیام را میتوانم هم از طریق موبایل و هم از طریق لپتاپ که به گوشی متصل است، ملاحظه کنم.
وارد صفحهی شخصیام در فیسبوک میشوم. چند تبلیغ را میبینم. سری به خوراک (فید) خبرها میزنم. چندین خبر در مورد زندگی و فعالیتهای آقای آسکالا در آنجا هست. برخی خبرها از سوی «دوستان » و «فرند»های فیسبوکی به اشتراک گذاشته شده است. برخی از پستها را «لایک» میکنم. برخی کامنتهایی را که زیر پستها نوشته شده مطالعه میکنم.
این پستها و کامنتها حاکی از نوع بینش و تمایلات سیاسی و اجتماعی کاربران است. برخی از آنها را قضاوت میکنم ….
من هم مانند نویسندگان این کتاب، خیلی از اوقات در مورد برخی از مفاهیم و واژهها فکر میکنم.
رسانههای آنالوگ در مقابل رسانههای دیجیتال؛ رسانههای نوین در مقابل رسانههای قدیمی؛ رسانههای آنلاین در برابر رسانههای آفلاین؛ رسانههای واقعی در برابر رسانههای مجازی؛ رسانههای ثانویه؛ همگرایی رسانهها؛ و خیلی موارد دیگر.
امروزه برساخت تفکر و هویت ما در معرض ابداعات و اختراعات بوده است. لذا این سؤال مطرح است که چگونه فنآوری ها باعث برانگیختگی ما در روابطمان میشود؟ این مورد را چگونه میتوان شرح داد؟
من هم مثل نویسندگان این کتاب معتقدم که باید واژه و عبارت مناسبی را تولید کنیم تا بتوانیم «همزمانی» و «همبودگی» محیط در حال تغییر مداوم رسانه را به شکل بهتری توصیف کنیم. خود من به کمپین هشتگ weneedaword# وارد شدم. باید کاری کرد که این عبارت در مخزن لغات برنامهی word وارد شود که هر بار کسی این عبارت را به همین شکل تایپ کرد، آنگاه زیر آن خط قرمزی ظاهر نشود . اما پیام اولیهی این کتاب چیست؟
ما یک سری فعالیتهای روزانه داریم. تعاملاتی داریم. از فنآوری و تکنولوژی استفاده میکنیم و طی فرآیندهایی برای خودمان معناهایی میسازیم. از سوی دیگر خیلی زا ما هنگامی که تلاش میکنیم فناوری درست و صحیح را انتخاب کنیم، دچار اشتباه میشویم. این یعنی ما «تکنولوژیزده» شدهایم. یعنی تکنولوژی است که میتواند ما را در زندگی برانگیزد.
متفکری میگفت: «تجربههای رسانههای مدرن آنقدر برای انسانها گران درآمده که دیگر نمیتوان اسم آن را تفریح گذاشت. آنقدر ما را احاطه کرده دیگر در زمرهی مشغولیات و وقتگذرانی حساب نمیشود». واقعیت آن است که این رسانهها اکنون قطعهای از هویت ما هستند. در این مورد نباید تصور وهم و افسانه و قصه داشته باشیم. این عین واقعیت است.
نویسندگان کتاب تاکید دارند که واقعیت جهان ما اکنون از حیث کنش ارتباطاتی، صاحب معانی متعدد است و چه بسا «کثیرالمعانی» باشد. نویسندگان برای توصیف موقعیتی که در بالا عنوان شد، به لغت polymediation رسیدهاند به نظر من فهم قبلی و منسوخ ما از رسانهها باید جای خود را به عبارات و تعابیر نوینی بدهد.
عبارت polymediation فرآیند عبور و تفسیر همزمان اطلاعات در جهات چندگانه از طریق پلتفرمهای چندگانه و متعدد است.
هدف کتاب حاضر هم تبیین همین مفهوم است. در طی فصول کتاب، این اتفاق میافتد.
در فصل اول تاریخچهای از پژوهشهای فنآوری و رسانه ارائه میشود. در فصل بعدی چهار ویژگی پدیدهی polymediation مورد بحث قرار میگیرد.
در فصل سوم پیرامون رابطهی بین مقولهی رتوریک و polymediation توضیحاتی ارائه میگردد و …. همینطور تا آخر کتاب به حوزهها و ابعاد مختلف این مفهوم پرداخته میشود.
کتاب «فراسوی رسانههای نوین» میتواند یک منبع مطالعاتی خوب در حوزهی مطالعات ارتباط جمعی و رسانهها باشد کتاب از ماهیت مکالمهای و اکتشافی برخوردار بوده و بینش هوشمندانهای را در بحث استفاده از رسانههای معاصر فراروی خواننده میگشاید.
مطالعهی این کتاب برای آن دسته از پژوهشگرانی که به موضوعات مرتبط با فناوری و رسانههای احتماعی و تعاملات انسانی و اجتماعی علاقه دارند؛ بسیار مفید است.
