یادداشت امروز روزنامهی جهان صنعت در مورد این گزارش خبرگزاری فارس است.
بنا به دلایلی، روزنامه ی جهان صنعت مایل به ذکر نام خبرگزاری فارس نبود. به همین دلیل با هماهنگی خودم، متن یادداشت تا حدودی تعدیل شد.
اما متن بدون سانسور یادداشت را در ادامه ببینید:
—————————
در شمارهی چهارشنبه مورخ 14 بهمن ماه 1388 مطلبی در همین صفحه با عنوان «افت شدید جذب سرمایه خارجی« منتشر شد که اقتباسی از خبرگزاری محترم فارس بود.
این خبرگزاری با بررسی حجم سرمایهگذاری صورت گرفته در بخش نفت و گاز کشور طی چهار سال نخست برنامه چهارم توسعه به این نتیجه رسیده بود که جذب سرمایهگذاریها از منابع خارجی در قیاس با سال پایه دچار کاهش شده است.
در گزارش موصوف، میزان سرمایهگذاریهای به عمل آمده در بخش نفت کشور طی دورهی مورد بررسی هم ذکر شده بود که بیشتر قالب یک گزارش آماری داشت.
در پایان و براساس همین گزارش، مجموع سرمایهگذاریهای انجام شده در بخش نفتی کشور طی چهار سال اول برنامه چهارم توسعه 127 میلیارد و 320 میلیون دلار اعلام شده است.
اما چه تحلیلی بر این گزارش میتوان ارائه کرد؟
برای پاسخ به این سؤال ابتدا باید هدف مرجع تهیهکنندهی گزارش را به دقت شناسایی کرد. خبرگزاری محترم فارس ظاهراً در پی آن بوده که ناتواناییهای کشور را در امر گریز از سرمایهگذاری خارجی توجیه کرده و چنین بنماید که حتی بدون نیاز به سرمایهگذاری خارجی هم میتوان این صنعت سترگ و بزرگ را اداره کرد!
این چنین دیدگاهی بههیچ روی با واقعیات جهانی و اقتصادی بنگاههای بزرگ همخوانی ندارد.
اگر برنامههای اساسی بخش نفت کشور را تلاش در راستای افزایش ظرفیت تولید نفتخام با هدف حضور جدیتر در عرصهها و بازارهای جهانی و بهرهمندی کشور از مزایای درآمدهای نفتی و توجه به الزمات تولید صیانتی و هدفمند و استفاده از فنآوریهای نوین در تولید از مخازن و حوزههای نفتی با هدف حفظ ذخایر برای دورههای بعدی بهرهبرداری و تدوین برنامهی مدون و شفاف در مورد استخراج و بهرهبرداری از ذخایر گازی کشور و تعریف برنامههای معنادار در مورد چگونگی مصارف داخلی گاز (از نقطهنظر مصرف بخشهای اقتصادی و خانگی و تجاری و صنعتی؛ خامفروشی؛ تزریق به مخازن؛ خوراکدهی به صنایع پاییندستی؛ تولید فرآورده از گاز و …) بدانیم، آنگاه بدیهی خواهد بود که ایجاد و تمهید شرایط لازم در راستای ایجاد جذابیتهای سرمایهگذاری برای ورود سرمایههای خارجی؛ با هدف توسعهی حوزههای نفتی و گازی؛ از طریق کاهش ریسک سرمایهگذاری به عنوان یکی از اساسیترین راهبردهای استراتژیک در صنعت نفت خواهد بود.
نگاهی به آمار ذیل بیندازیم:
1- سرمایه گذاری 400 میلیارد دلاری عربستان در صنعت نفت و گاز این کشور
2- سرمایه گذاری 70 میلیارد دلاری قطر در پارس جنوبی
منطق اقتصادی حکم میکند که کشورهای در حال توسعهای نظیر کشور عزیز خودمان، منابع مالی داخلی خود را برای امور دیگری به مصرف رسانده و در عوض با ایجاد رغبت برای سرمایهگذاران خارجی و تمایل آنها به انعقاد قراردهای نفتی، از منابع مالی خارجی برای توسعهی این صنعت بهره بجوید؛ گو آن که منابع داخلی هم تا حدود زیادی متکی به همین درآمدهای نفتی هستد و لاجرم به بهخطر افتادن استمرار و افزایش تولید نفت، آن درامدها نیز در مخاطرهی کاهش شدید قرار خواهند گرفت.
اما بعد بسیار مهم دیگر گزارش خبرگزاری محترم فارس، توجه به جنبهی آماری آن است.
متاسفانه باید به این نکته اذعان کرد که آمارهای رسمی در حوزهی نفت از دو نقطه دچار ضعف هستند.
اول از بابت تناقضهایی که میان آنها وجود دارد
دوم بابت تعدد مراجع ارائهکندهی آن آمار.
برای مثال وزیر اسبق نفت اوایل امسال اعلام کرده بودند که تا افق ۱۴۰۳ باید حدود ۵۰۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری در صنعت نفت محقق شود که سهم برنامه چهارم حدود ۱۲۱ میلیارد دلار بوده است
، حال آنکه گزارش معاونت هیدروکربوری وزارت نفت، سهم سه ساله اول برنامه چهارم را حدود ۴۶ میلیارد دلار دانسته است (به تفاوت اعداد دقت کنید).
حال چگونه ممکن است که در عرض یک سال به تنهایی بیش دو برابر سه سال قبل از آن باشد.
این در حالی است که پایگاه اطلاعرسانی دولت اعلام کرده که در دورهی چهارسالهی ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷، میزان سرمایهگذاری در صنعت نفت حدود بیش از ۴۸ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار بوده است.
این رقم رسمی را با رقم خبرگزاری محترم فارس مقایسه کنیم. هرچند در آمارهای سال به سال نیز مشابه همین تفارق بهعینه دیده میشود که پرداختن به آنها امری ملالآور است.
برخی اعتقاد دارند انتشار اینگونه آمار با هدف گمراهکردن تحلیلگران ارائه میشود. جدا از این نظر بدبینانه، ایکاش شرایطی فراهم میشد که وزارت نفت از طریق مراجع رسمی خود، آمارهای دقیق و بدونتناقضی را منتشر میکرد تا شاهد اینگونه تعدد مراجع ارائهکننده و غیرصاحبنظر نبودیم.
درود بر اين قلم شيوا… آمارهاي خلاف واقع مبناي كشورداري شدهاست ديگر… پويا جان فايلي را كه خواستي برايت فرستادم. اميدوارم بتواني ازش استفاده كني و خبرش را بهم بده. راستش با اين سرعت لاكپشتي اينترنتيه ما ضعيفان اقتصادي اميدوارم كه سالم به دستت رسيده باشه!!!
[پاسخ]