اصرار بر پالایشگاه سازی

یک مطلب از من در مجله تجهیزات صنعت نفت کار شد که چون سایت این مجله فعال نیست متن مقاله را در همینجا بخوانید:

‌” از روزهای ابتدایی که به سمت وزارت منصوب شدم، ساخت پالایشگاه جزء برنامه های ارائه شده من به رئیس جمهوری بود و معتقدم این اقدام هم از نظر اقتصادی و هم از نظر راهبردی باید انجام شود”

اینها ، جملات وزیر سابق نفت در مقطع اجرای سهمیه بندی بنزین بود.

وزیری هامانه با اشاره به صرفه جویی سه و نیم میلیارد دلاری مصرف در نتیجه سهیمه بندی بنزین و ساخت پالایشگاه با استفاده از این اعتبار گفت:‌ در این زمینه اقدام هایی انجام شده که توسعه پالایشگاههای اراک، اصفهان، بندرعباس و طراحی یک پالایشگاه نفت خام سنگین در بندرعباس با مشارکت خارجی و گرفتن مصوبه احداث پالایشگاه مایعات گازی در شیراز و توسعه پالایشگاه تبریز از جمله این موارد است.

قرارداد توسعه پالایشگاه اراک چندی پیش توسط مقامات یک شرکت چینی وشرکت ملی پالایش و پخش به امضاء رسید .

در اواسط مرداد نیز مدیر عامل پالایش و پخش  خبر داد که  قرارداد سومین مرحله از طرح توسعه و بهینه سازی یک  پالایشگاه نیز مراحل پایانی کارشناسی را می گذراند و بزودی به مرحله امضا می رسد.

همچنین مدیرعامل شرکت پالایش نفت اصفهان گفت: با تکمیل طرح توسعه و بهینه سازی فرآیندهای پالایشگاه اصفهان، تولید بنزین در این پالایشگاه از روزانه هشت میلیون لیتر به روزانه 21 میلیون لیتر افزایش می یابد.

عضو کمیسیون انرژی هم معتقد است که در صورت اتمام طرح توسعه ظرفیت و نوسازی پالایشگاه های بندرعباس، اراک، تبریز و اصفهان بخش عمده ای از نیاز بنزین کشور برطرف می شود.
حسن مرادی  با بیان این که پس از اتمام طرح توسعه و نوسازی این پالایشگاه ها، ظرفیت تولید بنزین پالایشگاه بندرعباس به 30 میلیون لیتر در روز، پالایشگاه اراک به 12 میلیون لیتر در روز و ظرفیت پالایشگاه های اصفهان و تبریز روزانه 10 میلیون لیتر افزایش می یابد، افزود: پس از اتمام طرح های توسعه، روزانه 62 میلیون لیتر به تولید روزانه بنزین کشور افزوده می شود و به این ترتیب، ظرفیت تولید بنزین کشور به بیش از 100 میلیون لیتر در روز خواهد رسید !!!!!

‌” از روزهای ابتدایی که به سمت وزارت منصوب شدم، ساخت پالایشگاه جزء برنامه های ارائه شده من به رئیس جمهوری بود و معتقدم این اقدام هم از نظر اقتصادی و هم از نظر راهبردی باید انجام شود”

اینها ، جملات وزیر سابق نفت در مقطع اجرای سهمیه بندی بنزین بود.

وزیری هامانه با اشاره به صرفه جویی سه و نیم میلیارد دلاری مصرف در نتیجه سهیمه بندی بنزین و ساخت پالایشگاه با استفاده از این اعتبار گفت:‌ در این زمینه اقدام هایی انجام شده که توسعه پالایشگاههای اراک، اصفهان، بندرعباس و طراحی یک پالایشگاه نفت خام سنگین در بندرعباس با مشارکت خارجی و گرفتن مصوبه احداث پالایشگاه مایعات گازی در شیراز و توسعه پالایشگاه تبریز از جمله این موارد است.

قرارداد توسعه پالایشگاه اراک چندی پیش توسط مقامات یک شرکت چینی وشرکت ملی پالایش و پخش به امضاء رسید .

در اواسط مرداد نیز مدیر عامل پالایش و پخش  خبر داد که  قرارداد سومین مرحله از طرح توسعه و بهینه سازی یک  پالایشگاه نیز مراحل پایانی کارشناسی را می گذراند و بزودی به مرحله امضا می رسد.

همچنین مدیرعامل شرکت پالایش نفت اصفهان گفت: با تکمیل طرح توسعه و بهینه سازی فرآیندهای پالایشگاه اصفهان، تولید بنزین در این پالایشگاه از روزانه هشت میلیون لیتر به روزانه 21 میلیون لیتر افزایش می یابد.

عضو کمیسیون انرژی هم معتقد است که در صورت اتمام طرح توسعه ظرفیت و نوسازی پالایشگاه های بندرعباس، اراک، تبریز و اصفهان بخش عمده ای از نیاز بنزین کشور برطرف می شود.
حسن مرادی  با بیان این که پس از اتمام طرح توسعه و نوسازی این پالایشگاه ها، ظرفیت تولید بنزین پالایشگاه بندرعباس به 30 میلیون لیتر در روز، پالایشگاه اراک به 12 میلیون لیتر در روز و ظرفیت پالایشگاه های اصفهان و تبریز روزانه 10 میلیون لیتر افزایش می یابد، افزود: پس از اتمام طرح های توسعه، روزانه 62 میلیون لیتر به تولید روزانه بنزین کشور افزوده می شود و به این ترتیب، ظرفیت تولید بنزین کشور به بیش از 100 میلیون لیتر در روز خواهد رسید !!!!!

وی تاکید کرد: با اتمام عملیات اجرایی این پالایشگاه ها دیگر نیازی به احداث پالایشگاه جدید برای رفع نیاز امروز کشور به بنزین نیست

صرفنظر از مفاد قرارداد و نتیجه ای که از اجرای اینگونه قراردادها عاید بخش نفت کشور می شود ( ویا نمی شود)  ، ذکر چند نکته در این زمینه الزامی است

اول اینکه سالهاست کشورهای صاحب فناوری صنعت نفت ، هیچ اقدامی در راستای احداث پالایشگاه برای تولید فراورده های نفتی نکرده اند ، حال آنکه هر ساله رشد مصرف هم کاملاً در این کشورها مشهود است . در مورد اینکه چرا چنین وضعیتی حاکم شده و این کشورها به کدام دلیل از تولید فرآورده های نفتی اجتناب می کنند ، حرف و حدیث بسیاری گفته شده ولی به نظر می رسد دلیل اصلی ، همانا وضعیت خاص این صنعت ( صنایع پالایشی) و تأثیر وحشتناک آن بر محیط زیست آدمی باشد . اساساً کشورهایی که زیست سالم را به عنوان یکی از حقوق شهروندان خود به شمار می آورند ، تمایل چندانی برای به خدمت گرفتن صنایع آلاینده ندارند که دراین ارتباط البته باید تأثیر و نفوذ گروههای حامی محیط زیست را هم از نظرها دور نداشت .کشورهای صنعتی ، برای تامین نیاز خود به فرآورده های نفتی به طور عمدهً دو راه حل بیشتر ندارند . راه اول اینکه بنزین مورد نیاز خود را از مبادی واردات ( به صورت خرید) تأمین کنند و دوم اینکه پالایشگاهها خود را در سایر کشورها احداث کنند .البته تقدم هر کدام از این راه حل ها بستگی به شرایط تصمیم گیری در آن مقطع خاص دارد ، ولی در هر حال ، انتخاب راه حل اول ، هم عاقلانه تر است و هم کم خطر تر

در این نوشتار بر آن نیستیم که مقایسه ای بین این دیدگاهها با دیدگاههای حاکم در کشور خودمان داشته باشیم . زیرا ساختار نفت در آن کشورها عموما ساختار خصوصی ، غیر دولتی و غیر یارانه ای است. بدیهی است اگر به هر دلیل افزایش در قیمتی در مورد نفت اتفاق بیفتد ، لاجرم بهای فراورده های نفتی هم افزایش خواهد یافت و کمپانی های صاحب جایگاههای عرضه فرآورده ، همواره این افزایش نرخ را از مشتریان و صاحبان خودرو ها دریافت می کنند ، حال آنکه در ایران به مدد افزایش بهای نفت و سرخوش های نفتی حاصل از آن ، می باید بهای بالاتری برای بنزین وارداتی پرداخت کنیم ( در شرایط نظام یارانه ای که امکان اخذ بهای بالاتری از مصرف کنندگان وجود ندارد ، چاره ای جز افزایش تخصیص میزان یارانه وجود نخواهد داشت که بدین اعتبار ، هزینه های سنگین تری به مصرف کنندگان نهایی وارد می آید)
به هر روی کشورهای صنعتی سالهاست که تحت هر شرایطی احداث پالایشگاه طفره می روند .
اما معلوم نیست که سیاستگذاران نفت کشور مان تحت چه الزامی اقدام به توسعه تولیدات پالایشگاهی می کنند و دامنه تأثیرهای نا مساعد این آلاینده سازها را بر محیط زیست گسترش می دهند ؟
از آنجا که مقوله بنزین اخیراً به یکی از کانون های حساسیت افکار عمومی تبدیل شده است ، لذا به نظر می رسد این گونه اقدامها با هدف کاستن از بار روانی موضوع صورت می گیرند ، چرا که با شرایط موجود دلیلی برای تهییج حس ارضاءناپذیر مصرف کننده ایرانی وجود ندارد . آیا افزایش تولیدات پالایشگاهی به مثابه دامن زدن بر آتش مصرف این فرآورده نفتی نیست ؟ این گونه راهکارهای موقتی به روشنی مؤید این مطلب است که سیاستگذاران بخش انرژی و نفت کشور ، هنوز هم به یک جمع بندی کامل و جامع در خصوص آینده معضل بنزین در کشور نرسیده اند. اگر قرار است که جلوی این همه مصرف نامعقول گرفته شود ، و اگر مقرر شده که از استمرار شیوه های یارانه ای ممانعت به عمل آید و اگر همه سیاستگذاران و مدیران اقتصادی کشور وضعیت جاری را نمی پسندند ، پس چگونه و با کدام استدلال ، اقدام به تولید بیشتر بنزین ( که لابد بنزین تولیدی در کشور ، مشمول پرداخت یارانه قرار دارد) می کنند؟ این وضعیت را باید نمودی از نا هماهنگی بخش نفت با سایر بخش های اقتصادی کشور دانست .
از سوی دیگر آغاز یک موج تبلیغی در اندازه کلان در زمینه اصلاح وضعیت مصرف بنزین در کشور و بحثهای بی سرانجام فراگیر در باره سهمیه بندی ، استفاده از کارت هوشمند ، دو نرخی کردن ، توسعه حمل و نقل عمومی و از این قبیل وقتی تنها به عقد قراردادهای توسعه پالایشگاهی منتهی می شود بی تردید این پیام را با خود دارد که این میزان مصرف اجتناب ناپذیر است و دولت باید که به هر طریق ممکن در تامین آن بکوشد .
آیا براستی مشکل ما در زمینه بنزین فقط به همین موضوع منحصر می شود ؟!

بنا به گزارش شانا  و بر اساس برنامه توسعه صنایع پالایشی کشور قرار است تا پنج سال آینده و با احداث سه پالایشگاه جدید و توسعه 9 پالایشگاه موجود کشور، ظرفیت تصفیه نفت خام به بیش از دو میلیون و 500 هزار بشکه و میزان تولید بنزین نیز به بیش از 140 میلیون لیتر در روز افزایش یابد

هم اکنون 9 پالایشگاه فعال کشور با تصفیه روزانه بیش از یک میلیون و 700 هزار بشکه نفت خام، بیش از 225 میلیون لیتر انواع فرآورده های نفتی تولید می شود که از این مقدار بیش از 43 میلیون لیتر بنزین موتور است