یكی از موضوعاتی كه هر چند وقت یكبار در محافل انرژی و نفتی جهان مطرح میشود، همانا مقوله كاهش ارزش دلار بهعنوان واحد پول مبنای پذیرش در معاملات نفتی است. البته در دو مقطع زمانی این داستان را با اهداف گوناگونی مطرح میكنند، ولی ناظران نفتی بر این عقیده هستند كه طرح این مساله عموما سالی یكبار و برحسب اوضاع عمومی و روانی بازار نفت صورت میگیرد.
اما به راستی چه منطقی در پشت اینگونه حركات قرار دارد. در اقتصاد عمومی داریم كه هرگاه ارزش پول ملی كاهش مییابد قاعدتا تا میزان صادرات هم افزایش خواهد یافت اما از سوی دیگر با بالا رفتن قیمت نفت، كشورهای اروپایی باید دلارهای بیشتری را برای خرید نفت بپردازند كه البته این دلارها قدرت خرید بیشتری را در داخل خود آمریكا (به نسبت خارج از آمریكا) دارا است بنابراین دلارهای فوق در نهایت سر از آمریكا در میآورد كه به این اعتبار باعث رونق اقتصاد آمریكا خواهد شد.
مورد دیگر این است كه آمریكا بهعنوان بزرگترین واردكننده نفت، همواره مجبور است هزینههای فوقالعاده سنگینی را بابت همین واردات بپردازد بنابراین با كاهش نسبی ارزش دلار، میزان سرمایههای ملی این كشور كه باید به خاطر واردات دلار از كشور خارج شود، كمتر خواهد بود و به عبارت دیگر، پول كمتری را به كشورهای صادركننده پرداخت میكند.
از سوی دیگر همانگونه كه گفته شد، با نزول ارزش دلار میزان صادرات آمریكا افزایش مییابد كه این مورد هم باعث تقویت بازارهای خارجی این كشور و در نهایت تثبیت قدرت اقتصادی آمریكا خواهد شد. اما یكی از مهمترین تبعات كاهش ارزش دلار این است كه كشورهای تولیدكننده نفت عمدتا وابستگی بسیار شدیدی به درآمدهای حاصل از فروش نفت در اداره امور مملكت خویش دارند. بدیهی است كاهش ارزش دلار باعث خواهد شد كه درآمدهای این كشورها از محل فروش نفت روبه كاهش بگذارد، به همین علت و به دلیل اعتیاد سنگین این كشورها به درآمدهای نفتی قاعدتا نفت بیشتری را روانه بازار كرده تا این كاهش ارزش دلار را از محل تولید اضافهتر نفت به دست آورند و به این طریق نفت بیشتری در بازار موجود خواهد بود كه شاید تاثیری بر قیمتها گذاشته یا به انباشت موجودیهای استراتژیك كمك كند. بنابراین به نظر میرسد كه مقوله كاهش ارزش دلار آنگونه كه برخی رسانهها در مورد آن ابراز نگرانی كردهاند چندان هم برای آمریكا پدیده نامطلوبی نیست بلكه تاثیرات نامطلوب آن متوجه كشورهای تولیدكننده نفت است كه البته این وضعیت نوعا مغفول مانده است.
به راستی آیا كاهش ارزش دلار یك پدیده ساختگی از طرف آمریكا است یا وقوع آن به شكل امروزی، خارج از كنترل این كشور بوده است؟ آیا موضعگیری كشورهای تولیدكننده نفت در برابر این پدیده باید انفعالی باشد؟ آیا نمیتوان هیچگونه حركتی را در قبال این پدیده متصور بود كه حایز كمترین ضرر برای تولیدكنندگان نفت باشد؟