خیز بلند اعراب برای بازارهای پتروشیمی

دیدم که کشورهای عرب صادرکننده‌ی نفت (oapec) تصمیم به توسعه‌ی روزافزون صنایع پتروشیمی خود دارند. البته من خبرش از را از یک سایت معتبر گرفتم و با خود سازمان oapec  هم مکاتبه کرده‌ام که متن گزارش را برای سندیت بیشتر در اختیار قرار دهند که تا کنون پاسخی به من نداده‌‌اند.

سرمقاله‌ی دیروز روزنامه‌ي جهان صنعت هم در همین رابطه است.

==============================

سازمان کشورهای عرب صادرکننده‌ی نفت (یا به اختصار OAPEC) در گزارش جدید خود پیش‌بینی کرده که این سازمان در نظر دارد در آینده میران حدود نیمی از کل تولید پتروشیمی دنیا را به خود اختصاص دهد.

در سال 2007  کشورهای این سازمان حدود 9  درصد از بازار پتروشیمی دنیا را در اختیار داشتند.

در حال حاضر کشور عربستان تمرکز ویژه‌ای بر روی فعالیت‌های صنعت پتروشیمی پیدا کرده  و در سازمان OAPEC  هم مقام اول تولید در تصاحب این کشور است. به نظر می‌رسد این فعالیت‌ها در راستای متنوع‌سازی درآمدهای صادراتی اعراب باشد به‌گونه‌ای که از خام‌فروشی به سوی تولید کالاهای با ارزش‌افزوده‌ی بیشتر سوق یافته‌اند.

گزارش سازمان فوق حاکی از این است که با دورخیز کشورهای عربی، عملاً تولیدکننده‌های غربی چه‌بسا پروژه‌های پتروشیمی خود را به صورت معلق درآورند؛ چرا که منابع خام این صنعت به‌وفور در اختیار کشورهای عرب قرار دارد و تولید محصولات پتروشیمی از توجیه‌پذیری بیشتری برخوردار بوده و اقتصادی‌تر است. توضیح این‌که اعراب حدود 60  درصد از ذخایر قابل‌استحصال دنیا را در اختیار دارند.

گزارش OAPEC  حاکی است در دو سال آینده سهم این سازمان از محصولات پتروشیمی به مرز 25  درصد خواهد رسید.  برای مثال برنامه‌ی عربستان رسیدن به سطح 75  میلیون تن در سال آینده و 110  میلیون تن در سال 2015  است.

مطابق ادعای این سازمان عربستان هم‌اکنون رده‌ی سوم تولید پتروشیمی را در سطح جهان در اختیار دارد.

این گزارش می‌افزاید که تولید اتیلن در عربستان از میزان 3 میلیون و 200 هزار تن در سال 2007  به مرز 8  میلیون تن در سال جاری رسیده است. همچنین امارات که تولید پروپیلن نداشته است، برنامه‌‌ریزی‌هایی برای تولید یک میلیون تن از این محصول صورت داده است.

به‌نظر می‌رسد سازمان کشورهای عرب تولید‌کننده‌ی نفت اهداف بلندپروازانه‌ای را در این راستا برای خود تدارک دیده است؛ به گونه‌ای که این اهداف بر اساس منافع مشترک و همگرایی تولید برای عرضه به بازارهای هدف مورد توافق قرار گرفته‌اند. همچنین در این گزارش از عبارت «هویت مشترک» برای این کشورها استفاده شده است که نشان از تاکید بر اجرای برنامه‌ها دارد.

این گزارش در واقع می‌‌تواند زنگ هشداری برای مقامات نفتی کشورمان به شمار رود.

کشورهای عرب تولیدکننده‌ی نفت با تکیه بر سرمایه‌گذاری‌های سنگین و فن‌آوری‌های جدید در همسایگی ایران به دنبال ایجاد اقطاب قدرتمند تولید محصولات پتروشیمی هستند که بالطبع امکان حضور ایران را در بازارهای جهانی تا حدود زیادی تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.

به طور کلی توسعه‌ی صنعت پتروشیمی ایران در حال حاضر با چالش‌های داخلی و خارجی فراوانی دست‌به گریبان است که از آن‌جمله می‌توان به تعیین قیمت خوراک، بحران اقتصاد جهانی و تاثیرات آن بر تقاضای محصولات پتروشیمی، نوسانات قيمت محصولات پتروشيمي  و همچنین مقوله‌ی تامین مالی طرح‌های مربوطه و سایر مشکلات نام برد.

با این اوصاف و در حالی که طرف ایرانی با معضلات زیادی در امر توسعه‌ی این صنعت مواجه است، چه بسا رقبای عرب ما، با فراغ بال به تقویت این صنعت در کشوشان  مشغول هستند. بنابراین شاید این ادعا که برنامه‌های آنان تا حدودی «بلندپروازانه» است، چندان قرین واقعیت نباشد.